Graag zou ik het willen hebben over de overdracht van het geloof aan jongere generaties. In onze moderne tijden wordt het almaar moeilijker om de eigen kinderen te motiveren om praktiserend lid te blijven van de Katholieke Kerk. Dit heeft heel wat oorzaken. Enerzijds heeft het Christendom in het moderne narratief niet het beste imago en wordt er blijkbaar veel moeite gedaan om haar reputatie, binnen de logica van een bredere oorlog tegen de Westerse cultuur, te schaden. Anderzijds is de Katholieke Kerk zelf soms haar ergste vijand, door haar boodschap niet meer op actieve wijze te verkondigen, haar volgelingen intellectueel en spiritueel te onderschatten of haar “harde kern” op allerlei manieren te ontmoedigen.
Daarnaast zijn er ook de vele zonden binnen de Kerk. Ik denk hierbij niet enkel aan de pedofilieschandalen, maar ook aan de meer alledaagse kilte en ontoegankelijkheid, die men bij priesters en andere verantwoordelijken vaak vaststelt. Dit laatste was vooral schrijnend tijdens de Covid crisis. Opnieuw werden gelovigen spiritueel aan hun lot overgelaten. Zelfs een aanmoedigende pastorale brief of TV-toespraak door onze bisschoppen kon er niet af. Een mens moet vandaag verdraaid overtuigd zijn, om nog een voet in de kerk te zetten!
We mogen onszelf en onze families echter niet laten verjagen door allerlei invloeden en drukkingsgroepen, die de Katholiek Kerk proberen te slopen. Het Christendom is onze kostbaarste erfenis, en Jezus onze onmisbare Leermeester. Maar hoe geven we deze belangrijke erfenis door aan onze kinderen? Hierbij een aantal raadgevingen, die gegroeid zijn uit mijn eigen ervaring. Deze vormen in geen geval de enige weg, maar kunnen misschien sommigen inspireren.
Kiezen voor Christus in een maatschappij waar keuzestress de norm is
Jongeren leven vandaag in een elektronische wereld, waarbij ze als het ware gebombardeerd worden door beelden, concepten en ideeën. Ook tijdens de les Katholieke godsdienst op school worden ze geconfronteerd met een vergelijkende studie van alles wat de wereld op religieus vlak te bieden heeft. Bovendien vertelt het moderne narratief, dat de vele keuzes in deze religieuze supermarkt allemaal gelijkwaardig zijn. Een exclusieve keuze voor één bepaalde religie wordt door onze maatschappij zelfs als “extremistisch” beschouwd. Ik ervoer dit zelf, toen ik tijdens een infoavond ter voorbereiding van het vormsel van mijn kinderen het Christendom uitlegde als een keuze voor een heel specifiek pad, die de keuze voor andere religies uitsloot. Met andere woorden, indien je kiest voor het Christendom, kies je niet voor het Boeddhisme of voor de Islam bijvoorbeeld. Een andere moeder zag dit als onaanvaardbare intolerantie tegen andere religies, hoewel het helemaal niet mijn intentie was om personen met een andere geloofsovertuiging uit te sluiten of te beledigen. Het bewijst wel, hoe moeilijk hedendaagse mensen het hebben met religieuze en spirituele keuzes.
Toch is het Christendom geen én-én verhaal. Een Christen zijn is vergelijkbaar met een vriendschap voor het leven of een huwelijk. De Kerk wordt niet voor niets de Bruid van Christus genoemd. Indien je voor een huwelijkspartner kiest, dan sluit je de deur naar andere potentiële partners of het single leven. Dit is een belangrijke boodschap voor de jongeren van vandaag, die de leugen voorgeschoteld krijgen dat alles in ons bestaan zomaar weggezapt kan worden. Dit staat lijnrecht tegenover het volwassen engagement waartoe de Christen wordt geroepen en die uiteindelijk voor blijvende liefde en verbondenheid zorgt.
Jezus heeft Zijn leven gegeven voor ons en gaat een verbond aan met Zijn volk. Deze liefde is oneindig, maar vraagt ook van elk van ons een keuze voor Hem en Zijn boodschap, wat inhoudt dat men zich schoolt over het geloof en regelmatig deelneemt aan de sacramenten. Een geloof zonder praktijk, is als een vriendschap zonder interactie. Je zal misschien nog lange tijd leuke herinneringen overhouden aan een vriend(in) en zijn/haar kwaliteiten, maar zonder regelmatig contact zal de vriendschap uiteindelijk uitdoven. Zo gaat het ook met het geloof. Het is belangrijk om jongeren hiervan bewust te maken. Niet meer naar de Mis gaan, is hetzelfde als een boezemvriend of mentor verwaarlozen aan wie je alles te danken hebt. Is dat de keuze die men wil maken?
De maatschappij als leerschool
Er zijn Christenen die denken dat men zijn kinderen best zoveel mogelijk afschermt van de duistere kanten van het leven. Uiteraard wil je niet dat jonge kinderen geconfronteerd worden met gewelddadige of obscene beelden, maar voor adolescente jongeren kan de maatschappij een ware leerschool zijn. Laat je puber daarom gerust kennis maken met de wereld en zijn/haar talenten ontwikkelen, maar ga vooral met hem/haar het gesprek aan. Neem de tijd om te praten over zijn/haar leven en vragen. Durf over de problemen, waar mensen in je omgeving mee worstelen, te spreken vanuit een Christelijk perspectief. Zijn mensen met wisselende partners blijvend gelukkig? Wat gebeurt er met de achterblijvende partner, de kinderen? Wat is het belang van familie, vriendschap en solidariteit? Wat is de waarde van de naastenliefde en barmhartigheid? Welk effect heeft je gedrag op jezelf en anderen? Wat zijn de gevolgen op lange termijn en wat is de boodschap van Jezus hierover?
Durf als ouder ook je eigen fouten en moeilijkheden toe te geven aan je adolescente kinderen. Dit is niet enkel een goede oefening in nederigheid voor jezelf als Christen, maar ook een manier om je pubers ervan bewust te maken dat het Christendom niet alleen theorie is, maar vooral heel veel praktijk. Het aardse leven van een Christen is nooit werkelijk af en verbetering moet altijd mogelijk zijn. Het is een dynamische ontdekkingsreis met het Rijk Gods als bestemming, geen bekrompen leventje met een statische lijst van regels. Dit laatste steunt op de mentaliteit van de farizeeën, niet op deze van het Christendom.
Jezus, Maria, de apostelen en de heiligen waren geen zweverige hippies
Hedendaagse jongeren zijn mondig en assertief. Zij voelen zich niet aangesproken door jaren ’70 voorstellingen van Jezus als zweverige hippie, Maria als passieve herhaalster van het “ja-woord” of statische heiligenbeelden waar niemand het verhaal meer van kent. Dit hoeft trouwens helemaal niet, want Jezus, de apostelen en heiligen waren allesbehalve wereldvreemde, zweverige figuren. Integendeel, ze gingen tegen het narratief van hun tijd in, om op zeer eigenzinnige wijze hun koers te varen. Ik vind het daarom zeer belangrijk dat onze kinderen, niet alleen de Bijbel lezen of een jeugdcatechismus als bv YouCat, maar ook kennis maken met de levens van heiligen. Deze zijn de beste manier om zowel antiklerikale als binnenkerkelijke domheid en leugens te doorprikken.
Onlangs hoorde ik één van mijn dochters klagen dat vrouwen in de geschiedenis, inclusief in de kerkgeschiedenis, amper een wezenlijke rol hebben gespeeld. Dit zei ze uiteraard onder invloed van leerkrachten en de media. Na het lezen van Women of Hope door Terry Polakovic over de vrouwelijke kerkleraressen, kreeg ze toch een gans andere visie over de historische invloed en belangrijke spirituele, morele en intellectuele bijdragen van Christelijke vrouwen uit het verleden. Hetzelfde geldt voor onze jongens: de heiligen geven vaak een veel sterker, inspirerender beeld van de man, dan de hedendaagse, demotiverende propaganda over de “toxische mannelijkheid”. Ik denk dan aan de apostelen, kerkvaders en andere mannelijke heiligen, die met hun moed, onbreekbaar geloof, werken van barmhartigheid en in vele gevallen ook hun intellect, de geschiedenis van onze beschaving zo sterk hebben bepaald. Christelijke rolmodellen kunnen ook vandaag bronnen van hoop zijn in een in een hedendaagse context van ontmoediging of morele, spirituele en culturele afbraak.
Leven met een zondige Kerk en maatschappij
We leven in een informatietijdperk, waar geheimen, inclusief geheime zonden, nog maar moeilijk verborgen kunnen gehouden worden. En dat is maar goed zo, want het helpt ons om alert te blijven voor misdaden en ze ook gepast aan te pakken. Anderzijds vormen de regelmatige onthullingen van bv. misbruikschandalen binnen de Kerk een groot probleem voor gelovigen, en jongeren in het bijzonder. De decadentie buiten de Kerk is voor Christelijke adolescenten al een moeilijke uitdaging. Jongeren die uitkomen voor hun geloof in de Christelijke moraal bijvoorbeeld, zijn vaak een bron van spot en kritiek door buitenstaanders, die het nodig vinden om hun persoonlijke frustraties blindelings op hen af te reageren. Het wordt echter nog erger wanneer ernstige misdaden plaatsvinden binnen de eigen kerkelijke rangen.
Maar zoals ik eerder vermeldde, vormen niet enkel deze misdaden, maar vooral de alledaagse kilte van onze parochies en gebrekkige, vaak ketterse verkondiging door onze clerus, godsdienstleerkrachten en catechisten nog de grootste bedreiging voor het geloof van jongeren. Daarom is het belangrijk, dat ouders hun kinderen helpen om een onderscheid te maken tussen het Christelijke geloof zelf en de praktische uitwerking door bepaalde zelf-verklaarde “Christenen”. Onze kinderen moeten leren begrijpen, dat mijnheer pastoor, buiten zijn functie als bedienaar van de sacramenten, slechts een kwetsbare, zondige mens is en niet de hoofdreden mag vormen om te geloven of het geloof te praktiseren. Ook al zijn geestelijke herders en andere verantwoordelijken binnen de Kerk een ontgoocheling: zij hoeven geen hoofdrol te spelen in ons geloofsleven. Om de Bijbel te parafraseren: zalig zijn zij die met een falend instituut Kerk moeten leven, maar toch blijven geloven. Zalig zijn zij, die omringd zijn door zondaars en huichelaars, maar toch blijven ijveren voor het goede. Zalig zijn zij, die zelf zondaars zijn, maar toch iedere dag hun kruis opnemen. Een belangrijke boodschap van vroeger, die nog steeds relevant is vandaag.
Conclusie
Vroeger stuurde Vlaanderen haar zonen en dochters uit naar verre landen om daar het geloof te verkondigen. Nu, in deze tijd van Covid en oorlogsdreiging, worden wij geroepen om missionarissen te zijn in ons eigen huis. Deze verkondiging is niet zo zichtbaar, maar daarom niet minder belangrijk. En God, die ziet wat wij in het verborgene, in onze privésfeer, voor Hem doen, zal hopelijk onze gebeden verhoren voor een levende Kerk als erfenis voor onze kinderen, kleinkinderen en verder nageslacht. Moge God ons zegenen in deze troebele tijden. Ik kies er alvast voor, om te hopen op een betere toekomst.
Ik weet niet of jongeren sowieso nog interesse hebben in geloof, of kerk. Toen ik nog pastoraal werk deed in een parochie kon je de jongeren op één hand tellen. Niet dat er geen jongeren meer waren, maar hun interesse lag totaal ergens anders. Zoals bijvoorbeeld bij de scouts dat nog weinig met geloof had te maken. De tijd dat Vlaanderen zijn zonen en dochters uitstuurden voor missiewerken kun je nu nog vinden in musea. Nu zijn ook wel jongeren die nog wel gelovig zijn maar dan meer als solist, ze zijn niet meer kerkelijk gebonden. Als je nu de vraag moest stellen aan jongeren van wat is de betekenis van Pinksteren of Pasen dan zou je versteld staan van de antwoorden. Velen weten het gewoon niet meer, het is een vrije dag, en met Pasen gaan we paaseieren rapen en verder komt m’n niet meer. We moeten terug naar de bron, dat is volgens mij de enige oplossing.
We hebben nood aan duidelijke, op het leven gerichte catechese, gestoffeerd met concrete voorbeelden uit het alledaagse leven. De oude Mechelse catechismus in een moderne taal en moderne format zou een goed vertrekpunt, een goede kapstok, een goede leidraad kunnen zijn. Deze zou dan de kern kunnen vormen van een website die geleidelijk aan groeit, en dat vanuit de levenservaring van vele mensen die de meest uiteenlopende dingen in hun leven meemaakten en daarvan getuigenis afleggen. Deze schat aan wijsheid zou een fantastische hulp kunnen zijn voor onze jongeren, op voorwaarde dat men niet vlucht in allerlei modernistische gedachtekronkels, op voorwaarde dat men trouw blijft aan de katholieke traditie en de vele heiligen die ons met het voorbeeld van hun leven voorgingen.
De oude Mechelse catechismus in een moderne taal zetten? En o.a. de Onze Vader weeral verdraaien door “bekoring” in “beproeving” te zetten en er een Griekse uitleg voor geven? Neen, dank u.
Destijds hebben wel 500 katholieken daaromtrent een no-go voor ondertekend.
En Katharina: net voor het “corona tijdperk ” hebben nog 15. 000 jongeren de Paris Chartres bedevaart gedaan. Maar dat is “traditioneel katholiek ” zijn hé. Trek zelf uw conclusies.
@Andre,
Is het woord ‘bekoring’ dan véél te moeilijk voor de huidige jeugd???
Zelfs mijn kinderen (die beiden niet ter kerke gaan + zelfs hun niet-gelovige eega/vriendin), wéten wat ‘bekoren’ betekent.
Dus: weg met het nieuwe ‘onzevader’!!!
Jezus had dat gebed zéér goed verduidelijkt ten behoeve van ons mensen. Maar het waren weer de opstandige bisschoppen, die Jezus meenden te moeten verbeteren.
(welk een hoogmoed)
Ik had vorige week een discussie over het nieuwe Onze Vader met onze pastoor. Hij gaf me 100 % gelijk dat ik de oude versie nog bid. Hij bidt zelf liever in het Latijn of in het Frans.
Terloops kan ik u zeggen: ten tijd van de invoering van het nieuwe Onze Vader schreef ik hierover op een vriendelijke manier de parochie priester-deken aan met wie ik trouwens een hartelijke relatie had. Ik had verschillende keren per week per mail contact met hem. Als ik iets stuurde kreeg ik ALTIJD een antwoord. En toen was de eerste maal dat ik geen antwoord kreeg! Hij deed alsof hij het bericht niet had gekregen. Hij had kunnen zeggen: “je hebt gelijk of je hebt geen gelijk”, maar hij verkoos om te negeren. Het is niet omdat je jaren theologie gestudeerd hebt dat je niet in discussie hoeft te gaan met leken, juist wel. Maar dat is een bewijs van hoe gevoelig deze materie ligt en wat voor een splijtzwam het is. Al wie verantwoordelijk is voor de invoering van deze nieuwe versie wist dit op voorhand: dat het een hele heisa zou ontketenen en verdeeldheid. Ik zeg, laat rust en vrede waar die is. De Kerk is geen democratie en maar goed ook, doch dat betekent niet dat je op een dictatoriale manier moet omgaan met de gelovige leken. Het was toen een treurige zaak en dat blijft het nog steeds.
Deze problematiek is met de hele CORONA-heisa meer dan duidelijk geworden voor iedereen die het wilt zien: dat de officiële Kerk in feite een verlengstuk van de overheid is, meer en meer zoals in de communistische landen. En daarom lopen de gelovigen die nadenken over hun geloof en zich vernederd voelen, weg naar de Traditionele “Restkerk”. Ook daar moet men natuurlijk op zijn hoede blijven. Want overal zijn wolven in schaapsvacht.
Een boom kent men aan zijn vruchten.
Maar laat ons verdraagzaam zijn en tegelijkertijd aan onze gefundeerde mening vasthouden. Onze Christelijke traditie is wezenlijk.
Laat jongeren zelf de keus maken voor het geloof als ze 18 zijn. Je kan ze nog prima met christelijke waarden opvoeden. Maar laat de beslissing voor toetreding aan hen over.