Toespraak van de Paus over volledige gemeenschap met de Orthodoxe Kerken

U bent alle heiligheid, geliefde broeder in Christus.
Uwe Zaligheden, dierbare broeders in het episcopaat, leden van de heilige synode van het Oecumenisch Patriarchaat.
Dierbare broeders en zusters,

Onze pelgrimstocht naar de plaatsen waar het eerste oecumenische concilie in de geschiedenis van de Kerk werd gehouden, loopt ten einde met deze plechtige goddelijke liturgie, waarin wij de apostel Andreas hebben herdacht. Volgens de oude traditie bracht hij het Evangelie naar deze stad. Zijn geloof is hetzelfde geloof als het onze: namelijk datgene wat door de oecumenische concilies werd gedefinieerd en dat de Kerk vandaag belijdt.

Tijdens dit oecumenische gebed, samen met de hoofden van kerken en vertegenwoordigers van christelijke wereldgemeenschappen, hebben wij eraan herinnerd dat het geloof dat wij belijden in de Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel, ons verenigt in een werkelijke gemeenschap en ons in staat stelt elkaar te herkennen als broeders en zusters.

In het verleden zijn er vele misverstanden geweest, en zelfs conflicten tussen christenen van verschillende kerken. En ook nu zijn er nog obstakels die ons verhinderen volledige gemeenschap te bereiken. Toch mogen wij niet verslappen in het streven naar eenheid. We moeten elkaar blijven zien als broeders en zusters in Christus, en elkaar ook dienovereenkomstig liefhebben.

Geïnspireerd door dit besef hebben zestig jaar geleden paus Paulus VI en patriarch Athenagoras plechtig verklaard dat de ongelukkige besluiten en droevige gebeurtenissen die in 1054 leidden tot de wederzijdse excommunicaties, uit het geheugen van de Kerk moesten worden verwijderd. Die historische daad van onze eerbiedwaardige voorgangers opende een weg van verzoening, vrede en groeiende gemeenschap tussen katholieken en orthodoxen — een weg die bevorderd werd door regelmatige contacten, broederlijke ontmoetingen en veelbelovend theologisch gesprek.

In het licht van de vooruitgang die reeds is geboekt, zijn er belangrijke stappen gezet op kerkelijk en canoniek niveau. En vandaag worden wij nog meer geroepen om ons in te zetten voor het herstel van volledige gemeenschap.

In dit verband wil ik mijn diepe dank uitdrukken aan Zijne Alheiligheid en het Oecumenisch Patriarchaat voor hun voortdurende steun aan de gezamenlijke internationale commissie voor de theologische dialoog tussen de Katholieke en de Orthodoxe Kerk. Ik hoop ook dat alle autocefale Orthodoxe Kerken alle inspanningen zullen leveren om opnieuw actief aan dit werk deel te nemen.

Van mijn kant, in continuïteit met het onderricht van het Tweede Vaticaans Concilie en mijn voorgangers, wil ik bevestigen dat — met respect voor geoorloofde verschillen — het nastreven van volledige gemeenschap onder allen die gedoopt zijn in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, één van de prioriteiten is van de katholieke Kerk.

In het bijzonder is het één van de prioriteiten van mijn dienst als Bisschop van Rome, wiens specifieke taak binnen de universele Kerk is om te dienen: te bouwen en te bewaren aan gemeenschap en eenheid. Dit om trouw te blijven aan het verlangen van de Heer dat wij niet alleen zorg dragen voor onze broeders en zusters in het geloof, maar ook voor de hele mensheid en de gehele schepping.

Onze kerken moeten vandaag samen antwoorden op de aandrang van de Heilige Geest. Allereerst — in deze tijd van bloedige conflicten en geweld, dichtbij en ver weg — zijn katholieken en orthodoxen geroepen om vredebrengers te zijn. Dit betekent daadwerkelijk handelen, keuzes maken en gebaren stellen die vrede opbouwen, maar ook erkennen dat vrede niet louter de vrucht is van menselijke inspanning, maar een gave van God. Vrede moet daarom gezocht worden in gebed, boete, contemplatie, en in het onderhouden van een levende relatie met de Heer, die ons helpt te onderscheiden welke woorden, gebaren en daden wij moeten stellen om werkelijk ten dienste van de vrede te staan.

Een tweede uitdaging voor onze kerken is de dreigende ecologische crisis, waarvan Zijne Alheiligheid vaak heeft gezegd dat zij van ons vraagt om een spirituele, persoonlijke en gemeenschappelijke bekering. Een bekering die nodig is om een nieuwe koers te kiezen en de schepping te beschermen. Katholieken en orthodoxen worden geroepen om samen te werken aan een nieuw denkkader, zodat iedereen zijn verantwoordelijkheid erkent voor de zorg voor de schepping die God ons heeft toevertrouwd.

Een derde uitdaging die ik wil noemen is het gebruik van nieuwe technologieën, vooral op het gebied van communicatie. Met oog voor de enorme voordelen die zij de mensheid kunnen bieden, moeten katholieken en orthodoxen samenwerken om hun verantwoord gebruik te bevorderen. Deze technologieën moeten werkelijk ten dienste staan van de integrale menselijke ontwikkeling, en universeel toegankelijk zijn, zodat hun voordelen niet voorbehouden blijven aan slechts een kleine groep mensen of aan de belangen van een bevoorrechte minderheid.

Bij het aangaan van deze uitdagingen ben ik ervan overtuigd dat alle christenen — evenals leden van andere religieuze tradities en alle mensen van goede wil — harmonieus kunnen samenwerken voor het algemeen welzijn.

Uwe Alheiligheid, met deze gedachten bied ik u en uw broeders en zusters mijn meest vurige wensen aan voor gezondheid en innerlijke vrede, terwijl u het feest van uw patroonheilige viert. Ik wil u mijn oprechte dank betuigen voor het warme en broederlijke welkom dat u mij deze dagen hebt gegeven.

Ik vertrouw u allen toe aan de voorspraak van de apostel Andreas, en van zijn broer de heilige Petrus, van de heilige Georgius, de grote martelaar aan wie deze kerk is gewijd, van de heilige Vaders van het Concilie van Nicea, en van de vele heilige herders van deze oude en glorierijke Kerk van Constantinopel.

En ik vraag God, de Vader van de barmhartigheden, om overvloedige zegen te schenken aan allen die hier aanwezig zijn.

Amen.