Toen ik mijn laatste artikel met als titel “Euthanasie voor psychisch lijden, waarom Siska, 26, mijn hart brak” publiceerde, werd ik uitgebreid geprezen om mijn zogenaamde moed als gelovige. Persoonlijk vind ik mezelf niet bijzonder heldhaftig, ook al zijn mijn meningen, o.a. inzake euthanasie, volgens hedendaagse normen misschien niet van de populairste. Men hoeft echter niet bijzonder moedig te zijn om met pseudoniem een paar meningen op internet te gooien.
Veel pertinenter op deze avond voor Allerheiligen lijkt me de vraag of hedendaagse gelovigen in het “vrije” Westen nog altijd de moed zouden hebben om met echte vervolging om te gaan. Het type vervolging dat je je vrienden, je familie, je job of toegang tot je bankrekening doet verliezen (deze “cancel” cultuur bestaat ook in ons land vandaag). Of erger nog, waarbij je moet kiezen tussen je geloof of je vrijheid, je leven, of het leven van je geliefden. In landen als Nigeria, Noord-Korea etc is dit soort extreem antichristelijk geweld zeer frequent, maar ook dichter bij ons, in Frankrijk, werden de laatste jaren Katholieken vermoord om hun geloof, soms in hun eigen parochiekerk. We herinneren ons aan de moord op E.H. Jacques Hamel tijdens de H. Mis in 2016, de moord op verschillende gelovigen in de O.L.V. Tenhemelopneming-basiliek te Nice (2020) en de moord op een Christelijke Irakees door een Algerijnse extremist in Lyon in 2025. Stel je voor, je gaat even stilte en gebed zoeken in je lokale kerk, en je komt tussen vier planken terug. Ook in Europa. Dit is zeer confronterend.
Moedige Christenen uit het verleden
Deze hedendaagse martelaren volgen de voetstappen van zovele moedige Christenen uit het verleden, in navolging van de kruisdood van onze Heer Jezus Christus. Het opofferingsvermogen en volharding van deze gelovigen tart elke verbeelding. Het begon al bij de apostelen. Met uitzondering van Johannes, kenden de meeste apostelen omwille van hun geloof een gewelddadig einde door kruisiging (HH. Simon Petrus, Andreas en Filippus), door levend gevild te worden (H Bartholomeus), door het zwaard, de bijl, de speer of the knuppel (HH. Thomas, Jacobus, zoon van Zebedeüs, Jacobus, zoon van Alfeüs, Matteüs, Mattias) of marteling (HH. Simon de Zeloot en Judas Thaddeus). Ook latere heiligen gaven ons een voorbeeld van uitzonderlijke moed. Ik zal er enkele noemen, die bij mij veel indruk hebben gemaakt. Ik zou hierbij willen beginnen met de HH. Perpetua en Felicitas (+203), die als jonge moeders nog liever de arena van Carthago trotseerden, dan hun geloof af te zweren. Ik denk ook aan de H. Johanna van Arc (+1431) , die ondanks alle beschuldigingen van hekserij en ketterij, trouw bleef aan haar roeping tot aan haar dood op de brandstapel. Of recenter nog, de H. Maximiliaan Kolbe (+1941), die in Auschwitz op heldhaftige wijze de plaats innam van een familievader in de hongerbunker, een plaats waar gestrafte gevangenen van ontbering moesten sterven. Ten slotte herinneren wij ons aan de brutale onthoofding in 2015 op een strand in Libië van 20 Koptische Christenen en 1 Ghanese gelovige door de Islamitische Staat. Een iconisch, maar vooral brutaal schouwspel, tot ons gebracht via het Internet. Ook in ons informatietijdperk was de sereniteit en moed van deze martelaren een voorbeeld voor ons allen.
Moed tegen antichristelijke propaganda vandaag
Met een paar eerder vermelde uitzonderingen, hebben Westerse Christenen vandaag gelukkig weinig persoonlijke ervaring met dit soort extreem geweld en kunnen ze hun geloof in principe vrij praktiseren. Toch vraagt het steeds meer moed, om hier nog openlijk voor uit te komen. De laatste decennia loopt er via de media een haatcampagne tegen alles wat Christelijk is. Er wordt geen moeite gespaard, om het Christendom doorheen de geschiedenis als een gewelddadige, kortzichtige, anti-wetenschappelijke en hypocriete religie voor te stellen en de gelovigen zelf als beïnvloedbare, onderworpen kwezeltjes. Het Katholicisme wordt ook steeds meer als thema gebruikt in horrorfilms. Nog niet lang geleden, zag ik hoe een buitenlandse student uit Azië weigerde om een toeristisch bezoek te brengen aan een historisch kerkgebouw in ons land na het kijken van de horrorfilm “The Nun” (2018). Dit zegt veel over de manier waarop de perceptie van Katholieke priesters en religieuzen achteruit gegaan is. De beschuldigingen tegen de Kerk, dat zij een gruwelorganisatie zou zijn met een valse moraal, werd nog verder versterkt door de recent uitgelekte en breed gemediatiseerde misbruikschandalen.
Daarnaast heeft de adoptie van het Christendom als “authentiek Westerse” religie door radicaal rechtse en nationalistische bewegingen, vooral bij de traditiegetrouwe vleugel van de Kerk gezorgd voor een extreemrechtse stempel. Het is dan ook geen wonder, dat er internationaal door Paus Franciscus en bepaalde bisschoppen initiatieven genomen werden om o.a. de Tridentijnse Mis te beperken, een pre-conciliaire liturgische traditie, die door sommige gemeenschappen nog wordt onderhouden. Hierbij werd de toekomst van vaak vitale traditionalistische parochies door de Kerk zelf in vraag gesteld.
Moed binnen de Kerk zelf
En daarmee komen we bij de moed, die gelovigen nodig hebben, om hun religie te blijven praktiseren binnen de (hedendaagse) structuren van de Katholieke Kerk. Over de polarisering tussen “conservatieven” en “progressieven”, het carrièrisme bij clerici, spanningen binnen religieuze orden en het tekort aan transparantie binnen de beslissingsstructuren is er al veel inkt gevloeid. Maar ook op parochiaal niveau houden enkel de meest overtuigde gelovigen het uit in een omgeving, waarin overbevraagde, vaak sociaal beperkte, priesters zoveel mogelijk taken uitbesteden aan leken, die onder elkaar rivaliseren om de beste “postjes”. Dit concurrentie-gedrag vormt niet alleen een probleem bij mainstream parochies. Ook in devotere kringen, constateert men vaak een ongezonde rivaliteit om zo vroom mogelijk over te komen, bv om het hardst te wenen bij emotionele vieringen of bedevaarten, nog dieper door de knieën te zakken dan de buurman of -vrouw, de armen ostentatief te verheffen etc. Nog erger dan deze theatrale uitingen van concurrentie, is het gedrag van personen, die zich experts wanen in de Katholieke leer en het dus aanvaardbaar vinden om anderen te “corrigeren”. Met hun hoogmoed zijn deze moderne farizeeën misschien nog grotere vijanden van het geloof, dan alle pedopriesters, christenvervolgers of godslasterlijke atheïsten samen. Zij vallen het spirituele leven van mensen immers van binnenuit aan, door te oordelen zonder echt te weten. Vergeten zij soms, dat enkel God het hart van mensen kent?
Is het Christendom dus een religie van moed?
Het Christendom is met zekerheid een religie van moed. Dit was zo in het verleden, maar geldt nog steeds vandaag. Christen zijn vraagt liefde, toewijding en absolute trouw, ondanks de menselijke aberraties van het moment, zowel binnen als buiten de Kerk. Het vraagt om een sterk engagement om zich te wijden aan het Goede (met grote G), zoals Christus, de apostelen en heiligen ons hebben voorgedaan. Het vraagt ook veel zelfrelativering, om niet te vervallen in hoogmoed. Want de echte Christelijke gelovige weet dat zijn aardse leven nooit “af” is. Zoals ik een priester ooit hoorde preken: het hart van de Christen is geen museum, maar een bouwwerf, waarin Jezus aan het werk kan gaan.
1. Haatreacties en reacties met vloek- en scheldwoorden zijn niet toegestaan.
2. "Trollen" is verboden. Dit forum is bedoeld als ontmoetingsplaats waar inhoudelijke reacties worden gegeven op een artikel, of waar meningen kunnen worden uitgewisseld, niet om te trollen. Bij herhaaldelijke overtredingen zal de gebruiker worden geblokkeerd.
3. Anonieme gebruikersnaam is toegelaten. Registreren kan hier.
4. Katholiek Forum wil een beleefd, doch ongecensureerd platform aanbieden en is daarom volstrekt niet aansprakelijk voor de inhoud van de reacties.