De pestepidemie van 1576 te Milaan : de heilige Carolus Borromeus neemt dezelfde maatregelen als nu!

 

 

De maatregelen die door de overheid genomen worden om de verspreiding van het gevaarlijke Covid-19 virus tegen te gaan, lijken voor sommigen te streng of zelfs overbodig te zijn…Het feit om de openbare eredienst te verbieden is voor vele rechtgeaarde katholieken een brug te ver…hier en daar worden complottheorieën verspreid…

Het is daarom interessant om even terug te gaan in de tijd en te kijken hoe soortgelijke epidemieën in het verleden bestreden werden.

In 1576 brak de pest uit in Trente, Venetië en Mantua, voorafgegaan door lichte klachten, vergelijkbaar met koorts bij een griep. Het jubileumjaar van 1575 te Rome, was op aandringen van kardinaal Carolus Borromeus met een jaar verlengd, om de inwoners van Milaan en het gebied van Lombardije toe te laten dit in hun hoofdstad te vieren. Er zouden massa’s mensen naar Milaan komen. Uit voorzorg legde de  gouverneur van Milaan, de markies van Ayamonte, Antonio de Guzman y Zuniga, die van de pestepidemie op de hoogte gebracht was, strenge restricties op voor bedevaarten. Zo werd de toegang tot de stad beperkt tot groepen van  twaalf personen, in het bezit van een officieel document, afgeleverd door de sanitaire overheid van hun herkomstgebied, die bevestigde dat zij vrij waren van symptomen die van de pest konden afkomstig zijn…

Hoe meer de epidemie vorderde, hoe strenger werden de maatregelen. De dorpen getroffen door de pest werden in afzondering geplaatst, de beperking van de toegang tot de stad werd nog strenger, elk evenement, waarbij veel volk samenkwam, werd verboden, de handel werd ingeperkt, de zes poorten van de stad mochten alleen nog open voor de transit van handelaars in het bezit van een officiële handelsbrief, de straten werden dagelijks gereinigd…desondanks, werd het eerste geval van besmetting met pest vastgesteld in juli. Midden augustus barst de epidemie in alle hevigheid los en al wie het zich kan veroorloven vertrekt halsoverkop  naar zijn buitenverblijf.

De Milanese overheid zondert de wijken af waar de besmetting het ergst is en bouwt buiten de muren van de stad  een veldhospitaal van 250 hutten, waarin verdachte gevallen in ondergebracht kunnen worden om zo de capaciteit van het stadshospitaal te vrijwaren. De epidemie vordert echter gestaag en bereikt het centrum van de stad.De zieken worden nu naar het hospitaal gebracht, waar zij onderverdeeld worden in drie categorieën: degenen die besmet zijn, die  symptomen vertonen of die herstellende zijn…

De heilige Carolus omringt zich met een groep van bekende artsen, professoren en clinici en vaardigt drastische maatregelen uit waaraan de clerus en de Milanese bevolking zich moeten houden om zo de verspreiding van de epidemie tegen te gaan: na het bezoek aan een besmet persoon moeten de klederen gekookt worden, de kledij en de bedden van de zieken mogen niet aangeraakt worden, de handen moeten gewassen worden of gereinigd met azijn of boven de vlam van een kaars, Voorwerpen die in het bezit zijn van een besmet persoon, mogen niet verhandeld worden, op straf van excommunicatie, geldstukken voor aalmoezen moeten eerst in azijn ontsmet worden. Borromeus vaardigt zelfs als eerste uit dat de ratten moeten verdelgd worden, terwijl het slechts in de 19e eeuw is dat men zou ontdekt hebben dat de belangrijkste drager van de pestbacterie de muis is. Hijzelf draagt een lange witte stok om afstand te houden van degenen met wie hij spreekt en niet te besmetten of besmet te worden…

Omdat de bestaande sanitaire infrastructuur de toevloed van zieken niet meer de baas kon, stelde de heilige Carolus aan de gouverneur en  aan de sanitaire overheid voor twee nieuwe maatregelen te nemen: de bouw van nieuwe hutten voor de opname van zieken buiten de stad en de afkondiging van een algemene quarantaine voor de hele stad. Iedereen moest zich in zijn huis opsluiten: priesters en leken, mannen, vrouwen en kinderen moesten veertig dagen lang binnenblijven.

Buiten de stadmuren werden duizenden hutten gebouwd, op een afstand van drie meter van elkaar, omringd met grachten en wallen van aarde, zodat niemand er uit kon komen. Op bepaalde afstanden, waren er veldhospitalen. In het midden ervan, drie meter boven de zaal waar de zieken lagen, werd een groot kruis opgericht, zodat de zieken vanuit hun hutten konden deelnemen aan de eucharistievieringen die er dagelijks plaatsvonden.

De heilige Carolus besliste dat op elk groot kruispunt in de stad een altaar moest gebouwd worden, op een plaats die zichtbaar was vanuit de meeste huizen, zodat er missen konden worden opgedragen om  de mensen toe te laten uit hun isolement te treden en vanuit de vensters van hun woningen deel te nemen aan de liturgische plechtigheden.

Er werden priesters aangeduid om biecht te horen en de communie uit te delen aan alle inwoners van de stad die in quarantaine leefden. Zij droegen een groot lederen kussen mee en knielden daarop neer om voor de deur van diegenen die het vanuit hun venster gevraagd hadden , biecht te horen. Degenen die wilden communiceren, moesten een kleine tafel voor hun deur plaatsen en de hostie moest in zilveren houdertje gelegd worden, zonder maar enigszins de mond aan te raken van degene die de communie kreeg…Daarna was de priester verplicht zijn duim en zijn wijsvinger te ontsmetten boven de vlam van een kaars.

Dus ook in die tijd al, werden ongeveer dezelfde maatregelen genomen als nu met de epidemie van het Coronavirus Covid-19. Ook toen geen misvieringen in de openbare ruimtes met vele gelovigen, strenge hygiënische maatregelen, een algemene quarantaine, geen communie op de tong of op de hand, maar wel de mogelijkheid om de H.hostie op een veilige manier te ontvangen,  biecht vanop afstand( ook nu in Polen…)Vierhonderd vijftig jaar later is er weinig of niets veranderd.

Na meer dan drie maanden gedwongen quarantaine, op 1 februari 1577, verzachtte de markies van Ayamonte de harde regels.De huisvaders mochten nu op bepaalde uren van de dag hun huis verlaten en bepaalde handelszaken gingen terug open.Op 24 maart  werden die bepalingen uitgebreid tot alle mannen vanaf twaalf jaar.Vrouwen kinderen mochten terug naar de kerk gaan om er te biechten en om er de paasfeesten voor te breiden.Het is pas  begin december 1577, dat er geen enkel geval van besmetting meer gemeld werd en op 20 januari 1578 werd de pestepidemie officieel door de sanitaire overheid als uitgeroeid verklaard.

Zo zien wij dat ook hier, in een tijd toen er zeker nog geen afdoende ziektepreventie of eenduidige therapie bestond, de maatregelen die door de burgerlijke en kerkelijke overheid genomen werden om de epidemie in te dijken en af te zwakken tot een spectaculair resultaat geleid hebben. De uitbreiding van de  ziekte werd er op significante wijze ingeperkt. In Milaan vielen ongeveer 17.000 doden als gevolg van de pestepidemie; in Venetië, waar deze maatregelen niet genomen werden, 70.000 ! Stof tot nadenken!

Auteur:Veroon ter Zee

1 commentaar op “De pestepidemie van 1576 te Milaan : de heilige Carolus Borromeus neemt dezelfde maatregelen als nu!

  1. Als je luistert naar onderstaande video dan zie je een groot verschil in mortaliteit tussen de pest en het huidige corona virus, de kans op sterven is in vele gevallen 0,1 of minder % en ook was er in die tijd geen ander agenda dan de mensen genezen. Nu hebben de machthebbers een heel ander agenda waarvoor de bijbel ons waarschuwt: we komen in de tijd van niet meer kunnen kopen of verkopen zonder het merkteken van het beest 666 (lees openbaringen) dat is niet vergelijkbaar om dezelfde criteria te gebruiken om te bepalen hoe we nu de preventie moeten aanpakken.
    https://www.youtube.com/watch?v=xfLVxx_lBLU

Er is geen mogelijkheid (meer) om commentaar te geven op dit nieuwsbericht